Chiều nay tớ định viết vài cảm tưởng về những cuốn sách của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mà tớ yêu thích như Còn chút j để nhớ, Trại hoa vàng, Cô gái đến từ hôm qua ...
nhưng tình cờ tớ đọc được bài này trong blog của bác Trần Văn Toàn
. Bài bác Toàn viết hay quá làm tớ... tắc tị luôn
. Đành mạn phép bác Toàn post bài này của bác thay cho tớ...
Tuổi thơ cho ai?
(Độc Nguyễn Nhật Ánh truyện cảm tác)
Friday, 29. May 2009, 15:52:15
1. Nét trội trong truyện của
Nguyễn Nhật Ánh là sự tinh tế.
Tinh tế trong những tình huống. Tinh tế nhất là trong những lời thoại. Tôi không hiểu sao người ta không chuyển thể những truyện của
Nguyễn Nhật Ánh sang phim. Sẽ rất thuận lợi vì những lời thoại gần như đã trọn vẹn rồi. Phim Việt Nam đôi khi cũng có những cốt truyện, kịch bản không tồi nhưng lời thoại của nó thì thật tệ hại: vô duyên, cứng nhắc và rất xa lạ với ngôn ngữ trong đời sống và đặc biệt là rất ít khả năng hài hước, hóm hỉnh. Những lời thoại của
Nguyễn Nhật Ánh lại luôn thấp thoáng một nụ cười trong đó.
2. Cùng với tinh tế là sự truyền thống trong xử lý cốt truyện. Không hẳn là mọi câu chuyện đều là những kết thúc có hậu theo nghĩa người hiền gặp lành. Vẫn có nhứng dang dở (nhiều là khác) nhưng bao giờ cũng rất trong sáng và đặc biệt luôn có những cảm thông. Thế giới truyện của
Nguyễn Nhật Ánh dù éo le đến đâu thì con người ở đó cũng không bao giờ mất đi sự liên thông của nó với những gì quanh mình. Nếu câu truyện có làm ta buồn thì đó cũng là cái buồn thi vị, cái buồn làm người ta sống sâu sắc hơn với những gì đẹp đẽ trong lòng mình. Nó xa lạ với cái cay đắng, mệt mỏi. Có lẽ vì thế mà học trò thích đọc
Nguyễn Nhật Ánh. Bọn trẻ thấy mình ở đó (đấy là điều mà các nhà văn viết cho thiếu nhi ở Việt Nam không làm được - có lẽ vì đó là những người lớn nông nổi và đạo mạo). Những người trưởng thành cũng thích đọc
Nguyễn Nhật Ánh. Nhẹ nhõm, thư giãn. Vừa đọc vừa nhớ đến một đứa bạn xưa, nhớ đến những đôi co thời học trò, những ấm ức thầm kín... Người ta thấy mình qua những nhân vật.
Điều thú vị là ở chỗ:
là mình nhưng vẫn có khoảng cách . Cái khoảng cách cần thiết để tạo nên sự thi vị (thời gian cũng là một khoảng cách như thế), để người ta sống với mình một cách trọn vẹn hơn, chân thực hơn. Con người kể cũng là một sinh vật lạ lùng. Nó không thể là nó trọn vẹn ở hiện tại. Có lẽ bởi trong hiện tại cái tôi luôn phải đối diện với quá nhiều những lực điều chỉnh. Nó cũng không thể là nó trọn vẹn khi chỉ là nó. Nó sống đầy đủ nhất qua người khác, khi ý thức và nhận biết về người khác. Nhân vật văn học đáp ứng đầy đủ những điều kiện đó. Nhân vật văn học thuộc về một không thời gian khác. Nhân vật văn học là người khác để giúp người đọc soi chiếu và nhận thức đầy đủ hơn về mình. Dĩ nhiên đấy phải là những nhân vật văn học đặc sắc và thú vị. Những nhân vật của
Nguyễn Nhật Ánh cũng có những phẩm chất ấy. Nghĩa là nó giúp người ta biết sống sâu sắc, đầy đủ hơn với mình.
3. Nhưng đọc kĩ. Thấy buồn. Không phải là cái buồn trong sáng đã nói trên. Mà là sự nuối tiếc. Thế giới của truyện
Nguyễn Nhật Ánh dường như tinh tế hơn hẳn cái thế giới mà ta đang sống. Những hờn giận, những nỗi buồn vu vơ, những tình yêu thơ dại, những éo le ngọt ngào ấy... như đã thuộc về một thế giới nào đó xa xôi lắm. Những cách làm quen, tỏ tình ấy dường như không còn trong hiện tại nữa.
Nguyễn Nhật Ánh viết bằng những kí ức tuổi thơ của mình. Giữa tuổi thơ của anh và tuổi thơ của hiện tại như đã là hai vũ trụ với thật nhiều lạ lẫm. Một ngày nào đó không xa những người như tôi sẽ thấy mình gần với thế giới nhân vật của
Nguyễn Nhật Ánh hơn là những đứa trẻ của thời hiện tại.
Con người - như một sản phẩm của thời hiện đại - đang không ngừng trình diện những phiên bản mới.
Viết truyện thiếu nhi cho những người già. Về logic, là một thực tế trong tương lai gần.
Đó là lí do cho cái tiêu đề có phần lẩn thẩn: "Tuổi thơ cho ai?".
TRẦN VĂN TOÀN
(Khoa Ngữ văn ĐHSP HN)
[IMGL]https://vietnamdatnuoctoiyeu.com/images/tranvantoan.jpg[/IMGL]
chắc là ảnh bác Toàn (tớ chôm trong blog)
Tuổi thơ cho ai?
. Nhưng mình có một số ý kiến khác như thế này:
Dạng hẹp
