Đo Đo quán ở chợ phiên cuối tuần
Cái tên Đo Đo xuất hiện lần đầu tiên trong tác phẩm
Mắt biếc (1989) của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đấy là quê nhà của nhân vật Ngạn, nhân vật mang nhiều tính cách của tác giả Nguyễn Nhật Ánh nhất trong câu chuyện thơ mộng này. Năm 2003
Mắt biếc được dịch sang tiếng Nhật bởi
Kato Sakae - một dịch giả vốn rất hâm mộ những tác phẩm dành cho thanh thiếu niên của Nguyễn Nhật Ánh. Dịch giả người Nhật này luôn mong muốn được đến tận cái làng Đo Đo ở xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, Quảng Nam để được nhìn thấy những bông hoa mua, những đồi sim và đặc biệt những vách nhà được dán chi chít vỏ thị hình ngôi sao năm cánh theo thói quen của người làng Đo Đo. Tiếc thay, sau hơn nửa thế kỷ chợ Đo Đo không còn nữa, nó chỉ còn lại qua mô tả của nhà văn trong tác phẩm của mình.
Nhưng quán Đo Đo vẫn còn, nó được mở ra như từ trong tiểu thuyết đi ra. Chủ nhân không ai khác vẫn là Nguyễn Nhật Ánh. Đo Đo quán cũng có một số phận long đong. Ba lần dời chuyển địa chỉ khi đã thu hút được thực khách là thân hữu lẫn người đọc và đồng hương Quảng Nam của tác giả tìm đến. Lần thứ tư, cũng là lần định cư hẳn một chỗ, nơi con đường nhỏ Lương Hữu Khánh (số 10/14), Q.1. Bởi chủ nhân đã mua được ngôi nhà nho nhỏ vừa đủ cho Đo Đo tiếp tục đón khách. ”Đo Đo” đã là một thương hiệu đi ra từ văn chương của Nguyễn Nhật Ánh. Đo Đo cũng góp mặt trong những chợ phiên cuối tuần đang mở ra hàng tuần tại công viên 23.9. Vẫn những món truyền thống của Đo Đo: bánh đập thịt luộc, mì Quảng, mít trộn tôm thịt, nhộng xào đậu phộng… Nguyễn Nhật Ánh cũng thường có mặt ở Đo Đo chợ phiên cuối tuần. Chủ nhân có mặt lẫn vào thực khách nhưng thực khách có người vẫn nhận ra, có mặt chỉ để quan sát cho những trang tạp bút của mình như
Người Quảng đi ăn mì Quảng - cái tạp bút tinh tế, kỹ lưỡng và dí dỏm khiến những thực khách “Quảng Nam hay cãi” cũng phải gật đầu “viết đúng lắm!”.
Không thiếu những nghệ sĩ, nhà văn mở quán. Có quán to, có quán nhỏ. Nhưng Đo Đo mang tính chất đặc biệt một chút: nó vẫn muốn mang phong cách nhà quê của quán chợ thời thơ ấu của chủ nhân.
Ở chợ phiên cuối tuần, ở Đo Đo, có thể thực khách cũng sẽ tìm thấy Nguyễn Nhật Ánh đang ngồi cùng bạn bè bên tô mì Quảng.
ĐỖ TRUNG QUÂN
(Báo Sài Gòn Tiếp Thị tháng 11-2005)