Danh tiếng và thành công của sách (Sài Gòn Giải Phóng 31-7-2013)

[panda_kungfu]

Danh tiếng và thành công của sách

Câu chuyện về cuốn sách mới nhất của nữ văn sĩ người Anh J.K.Rowling vừa qua đã trở thành một minh chứng đầy trực quan cho thấy tầm ảnh hưởng của danh tiếng trong việc quảng bá sách hay nói cách khác là ảnh hưởng quan trọng đến thành công cũng như thất bại của một tác phẩm văn học.



Danh tiếng ảnh hưởng quan trọng đến việc chọn sách của bạn đọc hiện nay

Trước ế sau đắt

Vào đầu tháng 4-2003, một tác phẩm trinh thám có nhan đề The Cuckoo’s Calling xuất hiện trên thị trường sách nước Anh. Tác phẩm này nhận được những đánh giá tích cực từ giới phê bình như có cách kể truyện sắc sảo, tuyến nhân vật độc đáo… Tác giả của cuốn sách là một cái tên xa lạ, Robert Galbraith và theo giới thiệu thì đây là tác phẩm đầu tay của ông. Dù được đánh giá cao về mặt văn chương nhưng tác phẩm này hầu như nhanh chóng chìm nghỉm trong thị trường sách Anh. Theo ước tính, trong 3 tháng phát hành, chỉ có khoảng hơn 500 bản sách đã được bán ra, một con số cực kỳ ít ỏi nếu không muốn nói là hầu như không đáng kể.

Mọi việc bất ngờ thay đổi khi Tạp chí Sunday Times sau một thời gian thẩm tra đã phát hiện một nghi vấn. Văn phong của Robert Galbraith có quá nhiều điểm giống với J.K.Rowling, một trong những nhà văn đắt giá nhất thế giới hiện nay. Bên cạnh đó, hàng loạt yếu tố khác cũng được phát hiện như người biên tập, NXB… đều là người quen của Rowling. Rốt cuộc, nữ văn sĩ J.K.Rowling đã phải thừa nhận, bà mới chính là tác giả của The Cuckoo’s Calling.

Không ai có thể biết được việc ẩn danh, đổi tên là một chiêu thức quảng cáo hay chỉ đơn thuần là một thử nghiệm mới về sáng tác nhưng một sự thật là với việc tiết lộ danh tính, số phận tác phẩm cũng hoàn toàn thay đổi. Chỉ trong một ngày, 5.000 bản sách đã được bán hết, gấp 10 lần 3 tháng trước đó. Và hiện nay, tác phẩm này đang đứng đầu trong danh mục sách bán chạy nhất nước Anh và là một trong những cuốn sách được tranh mua bản quyền nhiều nhất hiện nay trên thế giới.

Không chỉ ở nước Anh xa xôi mới có chuyện danh tiếng của nhà văn ảnh hưởng quan trọng đến thành công của tác phẩm. Trong nước, đây cũng không phải là chuyện mới lạ. Điển hình như trường hợp nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Ngồi khóc trên cây, tác phẩm mới nhất của ông được tái bản ngay trong ngày ra mắt. Ở đây, việc mua tác phẩm hoàn toàn dựa trên uy tín, danh tiếng của tác giả hơn là dựa trên sự xem xét nội dung tác phẩm.

Hai mặt của danh tiếng

Thế nhưng, không phải lúc nào cứ danh tiếng là mang đến thành công. Lấy trường hợp như bộ 2 cuốn tự truyện của tỷ phú Thái Lan Vikrom Kromadit từng rất thành công tại Thái Lan nhưng lại không mấy được chú ý ở Việt Nam. Lý do được cho là dù có một khu công nghiệp tại Việt Nam (KCN Amata) nhưng tên tuổi của vị tỷ phú này lại chỉ quen thuộc với giới kinh doanh, sản xuất chứ khá xa lạ với bạn đọc trong nước.

Và cũng không phải cứ có danh tiếng là sách vẫn sẽ cứ bán chạy. Như trường hợp tác phẩm Sông của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Với tên tuổi của nữ văn sĩ Nam bộ, tác phẩm khi ra đời đã nhanh chóng nhận được sự chú ý của bạn đọc. Tác phẩm liên tục đứng trong danh mục sách bán chạy nhất vài tháng nhưng cũng nhanh chóng lặng đi. Lý do thì có nhiều, dù các nhà phê bình có khen có chê nhưng có lẽ lý do chính do tác phẩm là một phá cách mới của nhà văn và sự phá cách không phải bao giờ cũng dễ dàng được chấp nhận.

Ngược lại, trường hợp nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lại là một điển hình của việc tác giả không những thỏa chí sáng tác mà còn biết nhìn vào nhu cầu độc giả của mình. Vài năm gần đây, tác phẩm của nhà văn dù vẫn tình cảm, ngọt ngào, dí dỏm nhưng đều có cái kết trọn vẹn, đầy đặn. Bạn đọc vẫn thích, vẫn mê nhưng vẫn nhớ những cái kết lửng lơ, buồn bã mà nhà văn đã từng để lại với Mắt biếc, Đi qua hoa cúc, Hoa hồng xứ khác… Và với tác phẩm mới nhất, anh lại đưa người đọc đến với một cái kết buồn, có bi kịch, ám ảnh, u buồn và cả hy vọng. Có thể nói với tác phẩm mới nhất, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lại tiếp tục khẳng định tên tuổi cũng như tài năng của mình và sẽ không có gì ngạc nhiên khi tác phẩm mới của nhà văn ra đời sẽ lại ăn khách ngay cả khi chưa ai kịp đọc nó.

Không chỉ người viết nổi tiếng mang lại thành công cho tác phẩm mà cả người đọc nổi tiếng cũng góp phần không nhỏ. Mới đây, một cuốn sách về khoa học vốn chẳng mấy ai để ý bỗng dưng trở nên nổi tiếng vì có một bạn đọc khen cuốn sách. Mà bạn đọc này lại chính là tỷ phú Bill Gates. Đây cũng đang trở thành một trào lưu trên thế giới khi các NXB gửi sách đến những nhân vật nổi tiếng như ngôi sao điện ảnh, truyền hình, thể thao… và nhận lại từ họ những nhận xét. Một số nhận xét sẽ ảnh hưởng lớn đến bạn đọc và từ đó mang đến thành công cho tác phẩm.

TƯỜNG VY

(Sài Gòn Giải Phóng 31-7-2013)