Người tìm đảo mộng mơ cho tuổi mộng mơ (trần quốc toàn)

panda_kungfu · #1 17-01-2011, 09:51 AM

Người tìm đảo mộng mơ cho tuổi mộng mơ

Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Quảng Nam. Từ 1973, sống tại TP.HCM, từng đạp xích lô, học Đại học Sư phạm, đi Thanh niên xung phong, dạy học và phụ trách CLB Thiếu nhi. Từ năm 1986 đến nay là phóng viên báo Sài Gòn Giải Phóng. Ông là tác giả của 5 tập thơ, 30 tập truyện tranh, 12 tập kịch bản phim, và khoảng 100 đầu sách văn xuôi về đề tài thanh thiếu niên, trong đó có 23 quyển cho tuổi mới lớn và các bộ nhiều tập cho tuổi thiếu niên nhi đồng như Kính vạn hoa, Chuyện xứ Lang Biang … Ông cũng là tác giả 3 tập bình luận thể thao với bút danh Chu Đình Ngạn và 50 tập tư vấn tình yêu với bút danh Anh Bồ Câu. Năm 2003, Nguyễn Nhật Ánh được Trung ương Đoàn TNCS trao huy chương Vì thế hệ trẻ. Năm 2005 được TP.HCM trao danh hiệu “Gương mặt tiêu biểu của Thành phố trong 30 năm 1975 – 2005”. Với truyện dài Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ Nguyễn Nhật Ánh đã được trao giải thưởng thường niên năm 2009 của Hội nhà văn Việt Nam và liền sau đó là giải Văn học Đông Nam Á (ASEAN). Tác phẩm mới nhất của Nguyễn Nhật Ánh nằm trong tiêu đề bài viết này…

Tôi thích cái tiêu đề mình đặt cho bài viết của mình nên đã nhận lời viết bài này cho Văn học và Tuổi trẻ. Vào dịp Trung thu vừa rồi, khi báo Văn Nghệ (già, chứ không phải Văn nghệ trẻ) đặt tôi viết chân dung Nguyễn Nhật Ánh, tôi viết, Văn Nghệ đã in nhưng không chấp nhận tiêu đề này, phải đổi. Nhưng hôm nay, sau khi gõ lại tiêu đề mình thích thì… bí ! Bí thù lù! Làm sao chỉ một chữ mộng mơ mà có thể gói hết một chân dung, có ý toàn cảnh (đủ đầu, mình, chân, tay) ông lớn có tên giao dịch trên mạng là cậu hoàng nhỏ (Le Petit Prince). Mộng mơ chỉ là một trong nhiều nét chân dung của nhân vật văn học này. Mà là một nét nhỏ, nhỏ như cái phẩy răng khểnh có giá trị lớn trên khuôn mặt chàng. Về “giá trị” này, xin trích từ bản “báo giá” của thi sĩ Lê Minh Quốc - một nhà Nhật Ánh học cùng quê với cậu hoàng: “Có một điều không nói ra nhưng ai cũng biết, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh là một người khá đẹp trai, nhất là những lúc anh cười. Một nụ cười rạng rỡ, gần như không vướng bận một điều gì và ta tin anh đang cười thật chứ không phải cố gắng cười, hoặc tệ hơn, giả vờ cười. Trên gương mặt bầu bĩnh có cặp kính cận, có chiếc răng khểnh nếu nhìn kỹ ta sẽ thấy phảng phất một nét đôn hậu và tạo cho người đối diện một sự tin cậy, dù mới gặp lần đầu”.

Lần nào gặp cũng thấy Ánh đang đùa! Đùa khi trao đổi bài vở bên chuồng cu gác cổng báo Sài Gòn Giải Phóng, tờ báo đang trả lương phóng viên cho anh – hiệp khách sân cỏ Chu Đình Ngạn. Đùa lúc cụng ly ba tay văn học nhí Nguyễn Hoàng Sơn , Nguyễn Nhật Ánh, Trần Quốc Toàn bên bờ sông Sài Gòn một chiều thu (chuyện này hơi bị hiếm với “con nghiện” công việc chưa được cai này. Chắc là vì ưu đãi các bạn văn chương đến từ Hà Nội ). Đùa ngay trong phòng thu Đài Tiếng nói Việt Nam quanh bàn tròn văn học thiếu nhi tay tư Quyên , Hấn, Ánh, Toàn… Mà đùa nghịch với mộng mơ thì một trời một vực. Ánh là vậy, chẳng những đa tài, đa tình mà đa tính nữa, có cả trời và vực trong con người anh, như vẫn có bầu trời và mặt đất trong cõi người.

Hãy nói về tính thích đùa trong tiểu sử nhà văn đã! Chuyện tác phẩm để mai tính. Lúc này, đang là 0 giờ của một ngày mới, dễ gì vào thư viện hay Thư quán Nguyễn Nhật Ánh mới khai trương ở 43 Hồ Văn Huê TP.HCM mà mở sách tìm trích dẫn. Hãy bắt đầu từ sổ tay phóng viên của tôi, với rất nhiều ghi chép khi tôi theo chân nhà văn tới các cuộc trò chuyện với người hâm mộ nhà văn. Đây là câu trả lời về bảng thành tích học tập thời trung học của mình và cũng là cách đánh giá tầm quan trọng của “tính nghịch” trong văn chương Nguyễn Nhật Ánh: “Học dở nhất môn Giáo dục công dân , dở nhì là Sinh vật. Sử, Địa, Vật lý, Hóa học tàm tạm, Toán và Sinh ngữ khá, Văn giỏi. Riêng môn nghịch ngợm thì xuất sắc. Được thầy cô khen nhiều và phạt thì… nhiều hơn… Chắc nhờ thành tích đầy mình như vậy mà sau này tôi có được những trang văn sinh động cũng nên”.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh bên Thư quán mang tên mình

Tại buổi khai trương, nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi nhận được món quà bất ngờ là tranh do các em thuộc CLB Nghệ thuật cộng đồng mang tên "Cốc Cốc Cốc" gửi tặng. Những bức vẽ này lấy cảm hứng từ các nhân vật trong bộ truyện "Kính vạn hoa"

Độc giả chen chân chờ nhà văn ký tặng vào sách

Với Nguyễn Nhật Ánh, nhân vật “nghịch ngợm xuất sắc” kia quan trọng tới mức anh “mong chú bé con đó không bao giờ lớn để có thể viết hoài cho tuổi mộng mơ…” nhằm giữ lấy “tiếng cười, một điều tưởng như bình thường, nhưng quan trọng biết bao đối với trẻ thơ. Vì nó giúp các em yên tâm và vui sống”.

Bây giờ ta bàn sang “tính nghịch” trong tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh. Sáng rồi! Có thể ra Thư quán Nguyễn Nhật Ánh gần nhà mà coi cọp và trích dẫn. Ngay trong những đề tài mộng mơ nhất thì Nguyễn Nhật Ánh vẫn không thể bỏ đùa nghịch. Mộng mơ gì hơn là muốn đi ngược thời gian. Vậy mà trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ vừa đưa lại cho tác giả của nó giải văn chương ASEAN, đoạn văn tôi nhớ nhất, lại là đoạn văn đùa rất chua! Đùa rất có tình huống, chẳng kém gì các tiền bối Ba Giai – Tú Xuất, Trạng Lợn, Trạng Quỳnh:

“… Tôi bò xuống nền đất, dặn con Tí sún: “Bây giờ tao đóng vai con Hoàng tử bé, mày liệng chiếc dép cho tao lượm về…”. Con Tí sún cười khúc khích. Nó rút chiếc dép dưới chân liệng tuốt đằng góc nhà... Tôi bò lom khom trên hai đầu gối, tay chống xuống đất, lết lại chỗ chiếc dép. Chiếc dép dơ hầy, lúc đầu tôi định nhặt bằng tay nhưng sợ làm vậy con Hoàng tử bé sẽ không lãnh hội được trọn vẹn bài học, tôi liền nín thở cúi xuống ngoạm chiếc dép vô miệng”.

“Tôi” trong truyện có phải Nguyễn Nhật Ánh không, xin liên hệ với nhà văn để được… thọc lét tiếp tục! Để cười và xác tín hài hước trong văn chương là thế mạnh của Ánh. Càng mạnh khi anh hài hước vào lúc văn đàn đang quá đạo mạo, quá già vì muốn lệch chuẩn, dồn hết trọng lượng về phía đĩa cân giáo dục trong bàn cân chức năng văn học! Bạn đọc trẻ cần Nguyễn Nhật Ánh để cười! Và chừng nào chỉ mình Nhật Ánh biết cách chọc cười, thì anh vẫn một mình một chợ.

Bữa gặp anh ở Nhà xuất bản Kim Đồng, nhân anh đến gặp Giám đốc Vinh bàn chuyện khuếch trương thanh thế thư quán Nguyễn Nhật Ánh, tôi phỏng vấn liền:

- Sang Thái nhận giải văn chương quốc tế từ tay Hoàng tử nước người, Anh Bồ Câu còn dám đùa không?

- Đùa chứ! Do lịch làm việc trong tuần lễ trao giải dày đặc nên tôi không có thời gian tiếp xúc với các “teen” Thái Lan. Tuy nhiên, tại buổi gặp gỡ giữa các nhà văn đoạt giải ASEAN với công chúng Thái Lan, tôi thấy ngồi dưới khán phòng có không ít sinh viên. Thế nên trong phần nói chuyện của mình, ngoài chuyện văn chương, tôi nói qua nghề báo của tôi là tư vấn tình cảm cho các bạn đọc tuổi “teen”. Rồi tôi giới thiệu vài câu hỏi đáp dí dỏm trong mục Vườn Hồng của Anh Bồ Câu. Thế là, khán phòng lập tức sôi sùng sục, náo nhiệt, ồn ào hẳn lên. Các em vỗ tay, khua ghế, dẫm chân lên sàn ầm ĩ, cuối buổi còn xúm xít xin chụp hình chung và hỏi địa chỉ email và facebook của tôi để làm quen. Chị Panadda, chủ trì buổi hội thảo hôm đó, cười bảo: “Anh đã tạo nên một cơn bão trong khán phòng”. Tôi thấy cách tiếp nhận và phản ứng của tuổi trẻ Thái Lan cũng sôi động chẳng khác gì tuổi trẻ Việt Nam. Và nó cũng mở ra một cách nhìn lạc quan cho các nhà văn viết cho thanh thiếu niên ở Việt Nam: Những tác phẩm văn chương mà độc giả trẻ ở Việt Nam thích thì có lẽ độc giả trẻ của Thái Lan cũng thích.

Nhưng nếu cứ đùa như tua máy thì rồi đến… nước ốc, cũng nhạt. Cho nên, như đã nói trên, theo mẫu có cả trời và vực trong cõi người, Nguyễn Nhật Ánh biết cách nối hài hước vào trữ tình. Trong Thư quán Nguyễn Nhật Ánh sẵn cuốn Cô gái đến từ hôm qua lại xin trích:

-“Mới gặp nó lần đầu tiên, không có chuyện gì để nói, tôi ậm à ậm ừ một hồi rồi hỏi:
- Mày tên gì vậy?
Nó đáp lí nhí:
- Tiểu Li.
Tôi cười hì hì:
- Tiểu Li là đi tiểu vô trong li hả?
Tiểu Li nhăn mặt:
- Anh nói bậy!
Nói xong, nó giận dỗi quay lại chơi tiếp trò xây nhà”.

Đang đùa rất quyết liệt như thế, bỗng đứt đoạn! Nhưng truyện chưa hết chuyện và người khai mỏ văn phải đào tiếp:

“Tiểu Li làm tôi hơi quê quê.
Tôi đi vòng tới trước mặt nó và ngồi thụp xuống đống cát, nói:
- Mày cho tao chơi chung với nghen?
Tiểu Li không thèm trả lời. Nó cứ cắm cúi bươi cát.
Thấy vậy, tôi tức mình nhào vô chơi đại, không thèm năn nỉ. Tôi hì hà hì hục đào một đường hầm dài thật dài, xuyên qua đống cát. Đào một lát, bàn tay tôi chạm phải tay Tiểu Li. Tôi liền nắm lấy mấy ngón tay nó.
Tiểu Li cười khúc khích:
- Anh làm em sợ hết hồn! Thả tay em ra đi!
Tôi vẫn nắm chặt tay nó:
- Mày nói mày hết giận tao, tao mới thả!
- Em hết giận rồi!
Tôi cười hì hì và buông tay nó ra.
Thế là tôi đã làm quen với Tiểu Li. Dễ ợt, các bạn thấy chưa!”

Dễ ợt cái chuyện nối đùa cợt vào mộng mơ, tôi thấy rồi, nhưng đã hết số chữ được khoán để tôi nói tiếp chuyện này. Hẹn một dịp khác ở chính Đảo mộng mơ, tác phẩm mới nhất của Nguyễn Nhật Ánh, trong đó có cả một núi cát để có thể đào tới tọa độ chạm rồi nắm lấy mấy ngón tay…

TRẦN QUỐC TOÀN, nhà văn

(Văn học và Tuổi trẻ, tháng 12-2010)

xiunhon · #2 17-01-2011, 07:49 PM

Hôm nay đọc bài viết của chú T.Q.Toàn mới để ý nhà văn NNA trước giờ được khá nhiều người khen... đẹp trai

:

Quote:

“Không, ông Ánh này bề ngoài hiền lành lắm, người nhỏ nhắn, mắt bồ câu, da trắng hồng, giọng nói dịu dàng." (đạo diễn Lê Hoàng - http://quandodo.com/4rum/showthread.php?t=48)

"ngày xưa Ánh cũng thư sinh như tôi, răng khểnh nói năng cũng có duyên..." (nhà thơ Đỗ Trung Quân - http://dotrungquan.multiply.com/journal/item/720/720)

"Truyện ngày xưa in trên giấy đen xì, của NXB Trẻ thì phải, đằng sau bìa em nhớ mãi... ảnh chân dung nhà văn, eo, răng khểnh cười duyên ơi là duyên, còn hiền hiền nữa chứ" (KOM - http://www.webtretho.com/forum/f115/...at-anh-132455/)

"Anh Bồ Câu ơi, cảm ơn anh hôm nọ đã gặp em và giải đáp những thắc mắc của em. Em rất có ấn tượng về cuộc gặp gỡ bất ngờ đó. Em không ngờ anh đẹp trai không thua gì diễn viên điện ảnh." (alls4u, yahoo - http://vietbao.vn/Cuoi/Tinh-yeu-theo.../45174439/506/)

"Ở cái tuổi chẳng mong gì hương sắc ấy, thế mà lão vẫn đang dào dạt toả hương. Không tin, các bạn hãy cứ ngắm lão đang đi kia. Da trắng. Môi đỏ. Đôi mắt mơ màng ngơ ngác sau cặp kính cận. Người đâu mà đã xôm xổm ngoài 50 rồi mà trông cứ như tiểu thư khuê các đang yêu... Thế thì lạ thật. Khiếp thật. Hình như lão sinh ra để chống lại Tạo hoá. " (Nhà thơ Trần Đăng Khoa - http://quandodo.com/4rum/showthread.php?t=283)