Câu chuyện về Nguyễn Nhật Ánh (Đại Đoàn Kết, 17-9-2015)

[Po_2008]

Câu chuyện về Nguyễn Nhật Ánh

Nhân sinh nhật lần thứ 60 của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, ngày 16/9, Trung tâm Ngôn ngữ và Văn học - Nghệ thuật trẻ em (Trường ĐH Sư phạm Hà Nội) đã tổ chức Hội thảo “Nguyễn Nhật Ánh - Hành trình chinh phục tuổi thơ”.

Với 40 tham luận của các nhà nghiên cứu - phê bình văn học, nhà văn, nhà giáo và các học sinh trên toàn quốc một lần nữa có thể khẳng định Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn xuất sắc của Văn học thiếu nhi Việt Nam cuối thế kỉ XX và đầu thế kỉ XXI.

Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi

Tại buổi hội thảo, một trong những nội dung được nhiều đại biểu quan tâm đó là tổng quan sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh. Theo đó, rất nhiều nhà nghiên cứu, phê bình văn học đã nhận định Nguyễn Nhật Ánh xuất hiện trong văn đàn văn học thiếu nhi Việt Nam như một “hiện tượng tác giả”.

Trong đó một minh chứng rõ nhất là việc ông sở hữu số lượng tác phẩm xuất bản kỉ lục, số sách bán chạy nhất trong số các nhà văn viết cho thiếu nhi ở Việt Nam.

Không chỉ vậy, Nguyễn Nhật Ánh còn đã dành nhiều giải thưởng văn học trong nước và trong khu vục, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của nền văn học thiếu nhi nước nhà. Bằng những sáng tác của mình, tác giả đã chinh phục tuổi thơ, kéo bạn đọc đến gần hơn với trang sách.

Theo PGS.TS Lã Thị Bắc Lý nhận định “Cũng giống như các nhà văn khác viết cho thiếu nhi, Nguyễn Nhật Ánh đứng trước nhiều khó khăn và thách thức trong công cuộc đổi mới của văn học. Thêm nữa, cuộc sống hiện đại đầy biến động với sự du nhập của nhiều nền văn hóa nước ngoài vào Việt Nam, trẻ em được tiếp xúc với nhiều với công nghệ hiện đại nên dễ bị lôi kéo vào những con đường khác ngoài văn học. Nguyễn Nhật Ánh đã vượt qua những khó khăn, thách thức để tìm ra lối viết cho riêng mình, anh thuộc số người viết có bút lực dồi dào vào bậc nhất Việt Nam và là người đã gánh sứ mệnh lịch sử - Người giữ lửa cho văn học thiếu nhi Việt Nam”.

Cùng quan điểm, PGS.TS Trần Thị Trâm cũng cho rằng đặt tác giả trong vùng văn học trẻ nói riêng và toàn bộ công cuộc đổi mới văn học nói chung, chúng ta thấy rõ hơn đóng góp của nhà văn để từ đó có thể giải mã hiện tượng Nguyễn Nhật Ánh – một gương mặt sáng giá trên văn đàn Việt Nam đương đại.

Không chỉ có cái tài “vượt khó”, trong dòng chảy ồ ạt của văn học, văn hóa ngoại lai, Nguyễn Nhật Ánh cũng được đánh giá là người bình tĩnh và đã cho mình tạo ra những một lối đi riêng.

Đánh giá về người đồng nghiệp của mình, nhà văn Trần Quốc Toàn cho biết “Nguyễn Nhật Ánh là người nghiêm túc đối với công việc của mình; là người thích đùa, giỏi đùa; là người có thể tạo bão văn chương kiểu đùa nghịch, cười cợt những cũng biết cách kín đạo tạo sóng ngầm văn chương, để văn chương không chỉ mua vui cũng được vài trống canh mà còn giúp con người trút hờn giận, biết xả thân bảo vệ cái đúng, cái đẹp; là người tự giao lưu, hội nhập từ trước khi nhận giải ASEAN bởi truyện của Nguyễn Nhật Ánh đã được dịch sang tiếng Nhật, Anh, Hàn, Thái; là người biết im lặng trước những hiềm khích, để tác phẩm nói thay mình và để hàng triệu độc giả đảm bảo cho tác phẩm của mình”.

Tạo lối đi riêng

Bên cạnh việc tìm ra mình “chất riêng”, các tác phẩm dành cho thiếu nhi của ông cũng được nhiều nhà nghiên cứu phải “ngả mũ kính phục”. Theo GS.TS Lê Huy Bắc cho biết “Cứ trên những gì được viết ra ta thấy bóng dáng của một số bậc thầy văn chương thế giới đã hiện diện trên trang sách của Nguyễn Nhật Ánh… những ai trót lỡ đánh mất tuổi thơ thì có thể quay tìm lại, dẫu đã muộn, trên những trang viết ma mị nhưng thấm đẫm tình người của ông”.

Không những vậy, các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh còn đề cập các vấn đề của cuộc sống trẻ thơ. Ở đó, tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh có công chúng đông đảo chính là thể hiện khát vọng dân chủ, một trạng thái tinh thần của con người đương đại.

Từ việc khảo sát một số tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Nhật Ánh, một số biểu hiện như trạng thái bất bình với hiện tại, ước mơ “sáng chế” của trẻ em… Những nội dung này đã được diễn tả bằng nghệ thuật tổ chức xung đột, nhân vật người kể chuyện, mô tip trò chơi.

Có thể thấy, trước những thách thức của xã hội thời kỳ đổi mới và hội nhập, khi mà văn học thiếu nhi Việt Nam dường như đang mất dần công chúng bởi văn học ngoại nhập, Nguyễn Nhật Ánh vẫn một mình một ngựa, khẳng định ưu việt của văn học nội. Và để có được sự bền vững ấy, bởi từ gốc rễ sâu xa, Nguyễn Nhật Ánh luôn tâm niệm phải viết làm sao để thu hút các em đến với sách, đến với truyện chữ, đến với văn học Việt Nam, tác giả muốn dùng những trang sách để uốn nắn, để giáo dục trẻ em một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả.

Mới đây, một sự trùng hợp ngẫu nhiên hết sức thú vị là hai cuộc điều tra về “Ảnh hưởng của truyện Nguyễn Nhật Ánh đối với độc giả trẻ ở TP Hồ Chí Minh hiện nay” của TS Bùi Thanh Truyền cùng nhóm sinh viên Đại học Sư phạm TP Hồ Chí Minh và “Ảnh hưởng từ góc nhìn của bạn đọc trẻ Hà Nội” của TS Nguyễn Thị Thu Nga và TS Lê Minh Nguyệt. Thì kết quả của hai cuộc khảo sát ở hai thành phố lớn nhất cả nước lại cho nhiều nét tương đồng.

Và, như PGS.TS Văn Giá nhận định “Nói Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn thiếu nhi e chừng cái danh xưng ấy trở nên chật chội với nhà văn này. Anh là người viết nhiều, và viết hay. Anh viết cho thiếu nhi, và không chỉ thiếu nhi. Thực ra, anh viết cho tất thảy người lớn – những người đã từng có một thuở thiếu nhi, và đang còn giữ được con người trẻ thơ trong tâm hồn. Anh viết cho tất cả. Và anh thuộc về tất cả”.

Minh Quân

(Đại Đoàn Kết, 17-9-2015)