Nhìn lại Văn học Việt Nam 2010 (Báo Tổ Quốc 2-2-2011)

noibuontinhle · #1 02-02-2011, 06:35 PM

Nhìn lại Văn học Việt Nam 2010

(Toquoc)- Năm 2010 đã qua đi với rất nhiều sự kiện văn hoá lớn của đất nước, trong đó văn học là một phần không thể thiếu. Một năm nữa lại qua đi, chúng ta thử điểm lại các sự kiện văn học Việt Nam.

* Đầu năm 2010, Hội nghị quảng bá văn học Việt Nam thu hút đại diện của gần 40 quốc gia tham dự. Đây là hội nghị được tổ chức lần thứ 2 (lần thứ nhất là năm 2002 với gần 20 nước tham dự) với mong muốn đưa văn học Việt Nam ra thế giới. Mặc dù sau Hội nghị còn có nhiều ý kiến khác nhau đánh giá về mức độ thành công, so với nỗ lực của phía nhà tổ chức nhưng có thể coi đó là “một thành công có tính chất khởi đầu mà quá trình phát huy nó cần phải được duy trì thường xuyên và liên tục, trong đó các dịch giả văn học Việt Nam có một vai trò quan trọng” như ý kiến của chủ tịch Hội đồng văn học dịch Nguyễn Văn Dân có thể xem là thoả đáng.

* Đại hội Nhà văn Việt Nam lần thứ 8 đã bầu đủ số lượng Ban chấp hành - 15 người với 1 lần bỏ phiếu sau nhiều kỳ đại hội. Đây là Đại hội toàn thể đáp ứng nguyện vọng của đại đa số Hội viên. Tuy nhiên số hội viên tham dự Đại hội lại không đông đủ như dự đoán. Đại hội kết thúc, nhiều vấn đề văn học được các Hội viên đặt ra tâm huyết bao nhiêu thì lại bị thờ ơ bấy nhiêu qua các buổi đọc tham luận… chờ kết quả bầu cử. Bên cạnh những cuộc tranh luận có phần hơi thái quá về vấn đề nhân sự thì đại hội cũng có nhiều nhà văn tên tuổi, được Hội viên kỳ vọng đã rút tên trong danh sách đề cử Ban chấp hành. Đại hội được tổ chức trong 3 ngày nhưng mọi sự trông chờ vào hoạt động của Hội Nhà văn lại phụ thuộc vào Ban chấp hành trong suốt 5 năm tiếp. Vì vậy, để có thể đánh giá số lượng có tương xứng với chất lượng hay không lại phải… chờ!

* Tám triều vua Lý và Bão táp triều Trần - bộ tiểu thuyết được đánh giá là đồ sộ nhất viết về thời Lý - Trần của cá nhân nhà văn Việt Nam: Nhà văn Hoàng Quốc Hải ra mắt bộ tiểu thuyết dài 6442 trang về Tám triều vua Lý và Bão táp triều Trần, do NXB Phụ Nữ ấn hành. Đây là kết quả sáng tác trong vòng 30 năm của nhà văn đã ra mắt vào tháng 9/2010. Nhà văn Hoàng Quốc Hải năm nay đã ngoài 70 nhưng đề tài lịch sử vẫn có sức hấp dẫn thôi thúc ông cầm bút viết bằng niềm đam mê, sự kiên trì và khả năng tìm tòi hiếm có. Bộ sách là món quà có ý nghĩa cho Thăng Long - Hà Nội 1.000 tuổi và cũng là tư liệu quý qua cái nhìn của văn học để lại cho nhiều thế hệ sau.

* Năm tổng kết của các cuộc thi:
- Cuộc thi tiểu thuyết lần thứ 3 của Hội Nhà văn Việt Nam đã kết thúc với 15 giải thưởng được trao. Qua cuộc thi này tiểu thuyết lịch sử vẫn chứng tỏ chỗ đứng của mình trong dòng tiểu thuyết đương đại. Tuy nhiên cuộc thi này đã để trống tên tuổi những tác giả trẻ và sự đột phá. Có thể coi cuộc thi tiểu thuyết như cuộc “đọ bút” của các nhà văn tên tuổi, quen tên trong làng văn.
- Cuộc thi Thơ về Hà Nội hướng tới Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội thu hút số lượng người tham dự khá đông (cuộc thi đã nhận được 20.000 bài thơ của 2.500 lượt tác giả gửi từ khắp mọi miền Tổ quốc và kiều bào ở nước ngoài) chứng tỏ mảng đề tài về Hà Nội vẫn có sức hấp dẫn và lan toả.
- Cuộc thi văn học tuổi 20 lần thứ 4 lại đánh dấu sự khởi sắc của tiểu thuyết trẻ nếu nhìn ở thể loại. Có đến 4/9 tác phẩm đoạt giải là tiểu thuyết với một số tên tuổi có tiềm năng. Tuy nhiên cuộc thi chỉ được coi là điểm khởi đầu của một chặng đường dài cho các tác giả trẻ. Chưa thể coi tác phẩm của cuộc thi là một sự khẳng định tên tuổi người cầm bút.

* Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh không những là hiện tượng văn học thiếu nhi mà còn được coi là hiện tượng của năm 2010. Năm 2010 nhà văn Nguyễn Nhật Ánh được Giải thưởng Văn học ASEAN với tác phẩm “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”. Không những thế, nhà văn này vẫn tiếp tục ra sách thể hiện sức sáng tạo không ngừng nghỉ. Tác phẩm “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” vừa ra mắt độc giả với con số xuất bản là niềm mong ước của nhiều nhà văn - 17.000 bản đã… cháy sách trong ngày ra mắt. Cuốn sách nhanh chóng được tái bản thêm 10.000 bản. Bắt đầu từ năm 2010 tất cả độc giả muốn tìm đọc những tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh có thể tìm đọc ở thư quán riêng của nhà văn. Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn Việt Nam đầu tiên có thư quán.

* Văn học thiếu nhi đã không còn là một Ban văn học tồn tại độc lập trong quy chế mới của Hội Nhà văn Việt Nam khoá 8 mà nằm trong Ban văn học đề tài. Tuy nhiên sự tách hay nhập cũng chưa thấy Hội nhà văn có những cách nào để “đánh thức” văn học thiếu nhi khởi sắc. Mọi nỗ lực dành cho văn học thiếu nhi có lẽ vẫn thuộc về các NXB, trong đó có NXB Kim Đồng khi tiếp tục giai đoạn 2 dự án văn học thiếu nhi kéo dài 5 năm nữa giữa Hội Nhà văn Hà Nội, Đại sứ quán Đan Mạch và NXB Kim Đồng. Như vậy ít nhất trong vòng 10 năm NXB Kim Đồng đã tạo cho văn học thiếu nhi một hệ thống giải thưởng thường niên để góp phần tăng đầu sách văn học dành cho thiếu nhi giữa thị trường sách nội đang bị lép vế.

* Văn học Việt Nam - Hoa Kỳ sau chiến tranh đã tìm được sự đồng cảm, tiếng nói chung qua các buổi hội thảo, gặp gỡ của nhà văn hai nước. Nhìn lại lịch sử, nhìn lại cuộc chiến tranh qua các tác phẩm văn học của nhà văn từng ở hai đầu chiến tuyến và là kẻ thù của nhau là điều đáng ghi nhận.

Hiền Nguyễn

(Báo Tổ Quốc 2-2-2001)