Nguyễn Nhật Ánh và Đo Đo quán

[hoangtube]

Nguyễn Nhật Ánh và “Đo Đo quán”

Chiều Sài Gòn mưa lớn. Tôi khoác áo mưa lặn lội đến gặp nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tại cái quán ăn nhỏ mang tên Đo Đo ngộ nghĩnh trong con hẻm 177 Nguyễn Thị Minh Khai. Nhật Ánh, với mái tóc bum bê đen nhánh, sừng sừng: “Tôi làm mấy chai đợi ông rồi đấy!”. Chúng tôi cùng uống trong tiếng mưa rơi. Nhật Ánh rỉ rả kể về “sự tích” Đo Đo…

Nhật Ánh sinh ra ở một làng nhỏ đất Quảng Nam có tên là Đo Đo. Tuổi thơ của Nhật Ánh gắn bó với Đo Đo, có hẳn một cuốn truyện về cái chợ Đo Đo của anh. Giờ đây khi đã lớn tuổi, phần nào có một cái tên trên văn đàn, Nhật Ánh muốn lấy cái tên Đo Đo để được sống với nó.

Tốt nghiệp Đại học Sư phạm năm 1976, nhưng Ánh không được phân công công tác. Buồn nhưng không thất vọng, Ánh gia nhập đội ngũ thanh niên xung phong, hết hạn, anh về làm ở nhà văn hóa một quận trong Chợ Lớn. Rồi một cơ may hiếm có, Nhật Ánh về làm ở báo Sài Gòn Giải Phóng cho đến nay. Là nhà báo, nhưng Ánh không mấy “xuất đầu lộ diện”. Ánh là biên tập viên, phụ trách một vài tiểu mục trong phần văn nghệ của tờ nhật báo lớn này. Ánh viết tiểu phẩm, làm thơ châm, biên tập, viết bài cho trang thiếu nhi… Chính từ đó, xuất hiện một Nguyễn Nhật Ánh – cây bút hàng đầu ở Việt Nam viết truyện cho thiếu nhi, chí ít cũng là số lượng lớn, với bộ Kính vạn hoa bao gồm 45 tập truyện riêng rẽ. Đã có người phải thốt lên “Nguyễn Nhật Ánh chiếm lĩnh cả quầy sách thiếu nhi rồi”. Trong Kính vạn hoa, 45 tập truyện là 45 câu chuyện, bao trùm khắp mọi chuyện của học sinh, trong nhà trường, ngoài xã hội và ở gia đình, hấp dẫn trẻ em biết đọc sách khắp cả nước và cả nước ngoài. Anh kể: Có một ông sếp của anh vốn có định kiến về “nhà văn làm báo”, có cô cháu ngoại ở nước ngoài. Đọc truyện Nguyễn Nhật Ánh, cô bé rất thích, đã viết thư hỏi ông có biết tác giả này không. Chính từ mối cảm tình, ưu ái của trẻ thơ đối với nhà văn mà ông sếp đã điều chỉnh lại cái nhìn, hai người trở nên quý mến nhau, ông luôn khuyến khích Ánh “viết hay hơn nữa, nhiều hơn nữa” cho trẻ em. Và dịp hè năm nay, bộ Kính vạn hoa được Nhà xuất bản Kim Đồng tuyển lại thành bộ ba cuốn ngót 2000 trang. Chuyến bay ra Hà Nội tham gia ban giám khảo giải thi viết cho thiếu nhi của NXB Kim Đồng, Nguyễn Nhật Ánh được các bạn nhỏ hỏi thăm nhiều lắm, có câu Ánh rất khó trả lời. Chẳng hạn, “Sao chú viết khỏe thế?”, “Chú viết nhiều thế có bị lặp lại cái đã viết ra rồi không?”, “Chú có thư ký giúp việc không?”, “Chú viết vào lúc nào?”. Có khi Ánh trả lời đại: “Chú viết vào buổi sáng sớm , khi… hết xỉn rồi”.

Trở lại câu chuyện mở quán Đo Đo, Ánh say sưa: “Quán chợ Đo Đo mở cách đây 3 năm, đây là địa điểm thứ tư. Ba lần trước mở ra được một thời gian thì phải dời chỗ. Có một lần tôi xin giấy phép mở quán “Chợ Đo Đo” ở đường Phan Chu Trinh, cạnh chợ Bến Thành, song không được vì lý do “Sao lại có chợ ở đây? Đã có chợ Bến Thành rồi, còn mở chợ Đo Đo làm gì nữa?”. Các vị ấy không hiểu ý tôi, tôi muốn giữ chữ “chợ” cho có ý nghĩa. Sau họ hiểu ra, đồng ý cấp giấy phép nhưng đề nghị bỏ chữ “chợ”. Thôi cũng được, bây giờ chỉ còn "quán Đo Đo" thôi!”.

Quán Đo Đo chủ yếu bán những món ăn Quảng Nam, có thêm một vài món ăn miền Trung, ví như: nhộng tằm rang mặn, hến xào, mít non trộn gỏi. Quán Đo Đo nằm khiêm tốn trong con hẻm, bài trí theo đúng một cái quán ăn của chợ quê Quảng Nam. Đây là căn nhà mà Nguyễn Nhật Ánh mua được bằng tiền… viết sách. Bàn ghế bằng tre, tranh ghép treo tường cũng bằng tre nứa. Rồi hàng loạt những ống tre treo lơ lửng… Ngoài trời cứ rả rích mưa, Đo Đo thật yên tĩnh. Ở một bàn phía ngoài, một tốp thực khách lớn tuổi nói giọng Quảng đang rì rầm trò chuyện.Còn ở bàn bên kia là một nhóm thanh niên, hai nam một nữ lặng lẽ ngồi ăn, từ tốn thưởng thức hương vị đất Quảng.

- Tôi mở quán nhằm ba mục tiêu. Thứ nhất để cho vợ có việc làm, thứ hai có chỗ tiếp bạn bè văn chương, thứ ba là để được gặp người đồng hương lưu lạc vào đây. – Nguyễn Nhật Ánh nói.

- Thế còn lợi nhuận?

- Không ăn thua gì đâu! Ông trông thế này thì thu đáng bao nhiêu. Cùng lắm cũng chỉ hòa vốn!

- Nhà văn mở quán, kỳ thực trong bụng ông thấy thế nào? – Tôi hỏi.

- Cái đó ông phải hỏi… ông. Tôi nhớ, chính ông đã từng bán cơm bình dân, rồi bún bò Huế, dù ông không phải người Huế.

- Những năm ấy tôi bán quán do vợ tôi quyết định và chủ yếu là để chống đói. Còn bây giờ…

- Hình như trong mỗi nhà văn đều có sẵn một anh đầu bếp, hoặc thợ thủ công ấy ông ạ! Nguyễn Nhật Ánh trầm ngâm - Khéo tay, chăm chỉ, ham sáng tạo và rất yêu sản phẩm của mình làm ra! Nhưng điểm dở nhất của nhà văn là không biết… kinh doanh, không “mát tay” với tiền bạc. Giá có một trợ lý…

- Bà xã đó thôi! Bà trợ lý trông coi quán xá, để cho nhà văn trổ tài...

Đã quá mười giờ đêm, quá giờ quán đóng cửa. Ông chủ quán – nhà văn cũng rất sòng phẳng, móc tiền ra thanh toán!

HOÀNG ĐÌNH QUANG