Giới phê bình giải mã thành công của Nguyễn Nhật Ánh (VnExpress, 16-9-2015)

[Po_2008]

Giới phê bình giải mã thành công của Nguyễn Nhật Ánh

Các chuyên gia cho rằng chất triết học, hài hước và trẻ thơ hòa quyện trong tác phẩm giúp nhà văn chinh phục độc giả nhiều độ tuổi.

Hội thảo "Nguyễn Nhật Ánh - hành trình chinh phục tuổi thơ" diễn ra sáng 16/9 tại Đại học Sư phạm Hà Nội. Đây là dịp các nhà phê bình, nghiên cứu đánh giá điều gì làm nên thành công về mặt nghệ thuật lẫn doanh số tiêu thụ các tác phẩm của nhà văn Kính vạn hoa.



Từ trái qua: Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, ông Dương Thành Truyền tại hội thảo sáng 16/9. Ảnh: Thu Hiền.

Ông Dương Thành Truyền - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Nhà xuất bản Trẻ - đưa ra các con số minh chứng thành công của Nguyễn Nhật Ánh trên thị trường sách thời gian qua. Nhà xuất bản này có sáu đầu sách của Nguyễn Nhật Ánh đã tái bản 20 lần, 10 đầu sách tái bản trên 30 lần... Từ năm 2010 tới nay, cứ sách nào của Nguyễn Nhật Ánh in cũng có số lượng phát hành lần đầu lên tới 50.000 bản. Nguyễn Nhật Ánh là người viết cho thiếu nhi nhiều nhất hiện nay. Tác phẩm của ông được chuyển thể thành phim, gợi cảm hứng cho nhạc sĩ sáng tác, được dịch sang tiếng nước ngoài, đoạt nhiều giải thưởng văn chương. Nhiều độc giả trong nước là fan cuồng của ông.

Về mặt học thuật, Giáo sư Lê Huy Bắc đưa ra lý giải cho sự thành công nói trên: "Chất triết học trong tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh soi chiếu cuộc đời của những đứa trẻ". Chất triết học ấy không cao xa, nặng nề mà nhẹ nhàng len lỏi vào từng trang viết, thể hiện đúng thế giới tuổi thơ - nơi không chỉ có tiếng có tiếng cười, sự hồn nhiên mà còn có cả nỗi buồn, tư lự, âu lo và trăn trở rất đời. Chính sự hài hòa này góp phần nâng tầm trang viết của nam tác giả.

Tiến sĩ Ngô Văn Giá - Trưởng khoa Viết văn - Báo chí, Đại học Văn hóa Hà Nội - cho rằng văn chương của tác giả Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh hấp dẫn bởi ba lý do. Thứ nhất, Nguyễn Nhật Ánh xuất hiện trên văn đàn vào thời kỳ đổi mới. Đây là giai đoạn sang trang của đất nước, tiếp sức cho văn học thiếu nhi khi trẻ thơ được là trẻ thơ, không phải gánh vác các nhiệm vụ lịch sử. Thứ hai, tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh thường chứa đựng tâm năng và trí năng. Trí năng mang lại tiếng cười, sự thông minh, hài hước. Còn tâm năng khiến người đọc xúc động. Điều thứ ba làm nên thành công của Nguyễn Nhật Ánh là tác giả có cách kể tạo không gian thân mật, gần gũi, hòa đồng với trẻ thơ.

Là người viết hơn một trăm cuốn sách thiếu nhi nhưng Nguyễn Nhật Ánh không chỉ là tác giả dành cho trẻ em, hay tuổi mới lớn. Sách của ông đến với hàng triệu độc giả, khiến mọi người say mê. Có hẳn một thế hệ người đọc của Nguyễn Nhật Ánh. Họ lớn lên, lập gia đình và con cái của họ tiếp tục yêu trang viết của anh.

"Theo chúng tôi, sách của Nguyễn Nhật Ánh có khả năng thúc đẩy con người thay đổi theo chiều chân thiện mỹ. Khảo sát khoảng 1.000 bài viết tham dự cuộc thi 'Nguyễn Nhật Ánh và tôi', tôi thấy những hạt giống tốt đẹp mà anh đã gieo vào độc giả", ông Dương Thành Truyền nhận xét.

Nguyễn Nhật Ánh đến với độc giả trước tiên bằng thơ. Cuốn sách đầu tiên của anh là thơ in chung, trong tập thơ của những người thanh niên xung phong. Sau đó anh xuất hiện trên báo Thanh niên với vai trò "Anh Bồ Câu" gỡ rối tơ lòng. Anh cũng viết báo về bóng đá. Nguyễn Nhật Ánh đã thử sức ở nhiều thể loại viết và cuối cùng anh ở lại với độc giả qua trang văn thiếu nhi.

Lam Thu

(VnExpress, 16-9-2015)