Thực hư về đẳng cấp bóng đá của huyền thoại Pele (bongdaplus 5-4-2012)

[panda_kungfu]

Thực hư về đẳng cấp bóng đá của huyền thoại Pele

Về Pele giới hâm mộ túc cầu có lắm chuyện để nói. Thậm chí, nhiều người còn nghi ngờ về đẳng cấp bóng đá thực sự của huyền thoại Brazil này...



PELE - QUA THƯỚC NGẮM CHUYÊN MÔN: NHỮNG KỶ LỤC "ẢO" CỦA ÔNG VUA SÂN CỎ

Dù Pele đã giải nghệ rất, rất lâu rồi nhưng những bàn tán và ồn ào về huyền thoại bóng đá này, về danh hiệu "Vua bóng đá", về vấn đề liệu ông có phải là cầu thủ hay nhất lịch sử túc cầu vẫn còn ầm ĩ và nóng bỏng đến tận hôm nay. Để giải đáp thỏa đáng cho cả hai luồng ý kiến ủng hộ và phản đối Pele, chỉ có một câu trả lời mở: Pele vừa xứng đáng và vừa không xứng đáng với danh xưng "Vua" tùy theo góc quy chiếu đánh giá về sự nghiệp và danh tiếng của ông. Trong số này, BĐ&CS sẽ cùng độc giả đánh giá về Pele, một hiện tượng độc nhất vô nhị trong làng túc cầu Brazil và thế giới.

Pele nghỉ lâu rồi, nhưng tên ông luôn xuất hiện mỗi khi có siêu sao mới để so sánh. Pele luôn được đem ra làm chuẩn mực để quy chiếu với các tài năng hậu bối, từ Maradona, Ronaldo, Messi đến Neymar... Bản thân Pele luôn tự cho mình giỏi hơn tất cả, và luận điểm của ông lần nào cũng vậy: hơn 1.000 bàn thắng và 3 danh hiệu vô địch World Cup trong sự nghiệp. Giới chuyên môn thì chia làm 2 phe, tán đồng hoặc phản bác tài năng của ông khiến người hâm mộ chẳng biết đâu mà lần. Vậy thì sự "vĩ đại" của Pele nằm ở trong hay ngoài sân bóng, hay cả hai?

HOÀN TOÀN "VÔ DANH" Ở GIẢI VĐQG

Để tìm hiểu về tài năng chơi bóng của Pele, cần phải trở lại bối cảnh khi ông bắt đầu sự nghiệp tại Santos. Vì rất nhiều lý do khách quan (đất nước quá rộng lớn, giao thông không mấy phát triển, khả năng tổ chức lại không cao), giải VĐQG Brazil chỉ được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1971. Trong khi đó, Pele (sinh năm 1940) chia tay Santos vào năm 1972, dù ông thỉnh thoảng vẫn lại xuất hiện dưới màu áo CLB này ở những trận đấu đặc biệt, rồi sang Mỹ thi đấu vào năm 1974.

Tóm lại, Pele chưa bao giờ là nhà vô địch đúng nghĩa trong làng bóng đá Brazil. Vào thời của ông, Santos (CLB đỉnh cao duy nhất mà Pele từng khoác áo) chỉ thi đấu ở giải vô địch bang Paulista và các giải "phụ" chủ yếu để chọn đại diện Brazil tham dự Copa Libertadores. Bây giờ, các phương tiện thông tin đại chúng đã phát triển mạnh mẽ trên khắp thế giới, và chúng ta đều đã hiểu rõ giá trị chuyên môn của loại hình bóng đá "vô địch bang" của Brazil là như thế nào!

Ngoài các trận đấu trong nước, Santos có 2 danh hiệu quốc tế đáng kể trong thời Pele là vô địch Copa Libertadores các năm 1962, 1963. Kèm theo đó là các danh hiệu vô địch Cúp Liên lục địa, nhưng thật ra thì các CLB châu Âu trong thời kỳ ấy không quá mặn mà với chiếc Cúp này. Chừng đó chưa đủ giúp Santos sánh vai các CLB hàng đầu Nam Mỹ như Independiente, Penarol hoặc Estudientes về mặt thành tích (chúng ta chỉ đang nói trong thời kỳ của Pele, nghĩa là chưa tính đến Boca Juniors hoặc Sao Paulo).

Điều đáng lưu ý, Santos trong thập niên 1960 có lực lượng rất mạnh, và đấy là lý do vì sao CLB này thường đi lưu diễn, đá giao hữu trên khắp thế giới để… kiếm tiền. Pele nổi tiếng một phần vì những chuyến du đấu như thế. Đấy dĩ nhiên là "đội bóng của Pele". Nhưng đấy còn là đội bóng của Pepe, Coutinho, Clodoaldo, Carlos Alberto, Edu, Lima…

CHƯA TỪNG HAY NHẤT Ở CẤP ĐT BRAZIL

Trong danh sách Selecao vô địch World Cup 1962, có đến 7 cầu thủ của Santos. Từ đó đến nay, chỉ có một CLB khác có số cầu thủ vô địch World Cup nhiều hơn Santos: Barcelona với 8 thành viên vô địch World Cup 2010. Ngay cả Bayern Munich nổi tiếng cũng chỉ có 7 nhà vô địch World Cup 1974. Nhắc lại như vậy để thấy: không hề có chuyện Santos thành công chỉ nhờ vào tài năng của Pele.

Thành tích nổi bật nhất của Pele là 3 lần vô địch World Cup. Điều này cũng có thể lý giải tương tự: Brazil quá mạnh, chứ không phải họ vô địch World Cup vì có Pele. Tại World Cup 1958, Pele chỉ là một ngôi sao trẻ, chưa được sử dụng trong tất cả các trận đầu. Đấy chủ yếu là Brazil của Didi, Vava, Nilton Santos, Zito. Tại World Cup 1962, Garrincha mới là ngôi sao số 1. Tại World Cup 1970, Pele đã là một lão tướng, chơi giữa những ngôi sao sáng như Gerson, Tostao, Jairzinho, Rivelino, Carlos Alberto… Riêng tại World Cup 1966, đúng lúc Pele ở vào độ tuổi rực rỡ nhất về phong độ (26), thì ông và đội Brazil đại bại.

Dĩ nhiên, Pele rất giỏi. Bằng không, người ta đã chẳng gọi ông là "vua bóng đá" trong suốt một thời gian dài. Nhưng Pele giỏi đến mức nào thì đây là một vấn đề có thể xét lại. Tư liệu trên băng ghi hình (không đầy đủ) hoàn toàn không nói lên rằng Pele quá siêu việt như sự mô tả trên sách báo của giới cầm bút. Pele không có những tuyệt chiêu đi vào huyền thoại như cách lừa bóng của Garrincha, chiêu "ngả bàn đèn" của Leonidas, quả sút phạt "lá vàng rơi" của Didi.

"Hỏi những cổ động viên đích thực của Brazil, xem họ thích ai nhất xưa nay, câu trả lời sẽ là Garrincha", Alex Bellos từng kết luận như vậy trong một cuốn sách rất nổi tiếng về bóng đá Brazil: Futebol, The Brazilian Way of Life.

Đấy là chỉ mới nói về bóng đá Brazil, nơi mà Didi được xem là cha đẻ của kiểu sút "lá vàng rơi", hoặc Leonidas khai sinh động tác tung mình bắt volley đẹp mắt. Mở rộng vấn đề, Pele cũng đâu có được vai trò vĩ đại về mặt chuyên môn trong sự phát triển bóng đá đỉnh cao, như Johan Cruyff của Hà Lan hoặc Franz Beckenbauer của Đức.

Nói về Beckenbauer thì ai cũng phải nghĩ đến vai trò libero, như một cuộc cách mạng về chuyên môn. Còn khi nói đến Pele, bạn sẽ nghĩ ngay đến tuyệt chiêu nào? Khoan nói đến những giá trị lớn lao làm cho bóng đá phát triển, Pele thậm chí còn chưa có nổi một pha bóng để đời, như cú đi bóng và ghi bàn của Diego Maradona vào lưới đội Anh tại World Cup 1986.

Một tài liệu từng ghi nhận giá trị chuyên môn của Pele như sau: ông có sự uyển chuyển của một VĐV thể dục, có sự can trường của một võ sĩ quyền Anh, có tốc độ của một VĐV chạy nước rút. Ông có đủ mọi phẩm chất cần có trong thể thao đỉnh cao: chính xác, mạnh mẽ, điêu luyện, nhanh nhẹn. Cũng chỉ đến thế là cùng!

Khương Duy

(Theo Bongdaplus.vn 5-4-2012)